M.Ö. 2500 yıllarında Mezopotamya’nın kuzeyinde16 hüküm sürmüş Kutların Türkçe konuşan bir kavim olduğu konusu bilim dünyasının aydınlattığı bir gerçektir. Kut kavminin Türk kökenli olduğunu ünlü Sümerolog Prof. Benna Landsberger, 1937’de yapılan Tarih Kurultayı’nda ATATÜRK’ün huzurunda
açıklamıştır.17 Landsberger, ölüm yılı olan 1968’e
kadar bu konuyu geliştirmeye çalışmış, konu ile ilgili olarak dersler ve konferanslar vermiştir. Kut dili ile Eski Türkçenin bağlantısı üzerinde çok emek harcamış, devrinin önemli bilim adamları olan A. von Gabain ve László Rásonyi’nin de onun görüşlerine katıldığı anlaşılmaktadır.Landsberger, Anadolu’da yaşamış Gutium yahut Kutium milletinin Kutlar olduğunu, bu kelimenin Akatça nispet eki -ium aldığını belirtmiştir.

Kütahya ilimizin eski kaynaklardaki ismi Kutium’dur. -ium’un Akatça nispet eki dikkate alındığında adı geçen şehrimizin kurucusunun Kut/Gutlar olduğu açık bir biçimde ortaya çıkmaktadır.

M.Ö. 400’de şimdiki Ordu ilimizin ismi Kotyora olarak kaydedilmiştir. Bu ismin hangi tarihte bu şehre verildiği belli değildir. Ancak M.Ö. 400’den önceleri de şehrin bu isimle bilindiği anlaşılmaktadır. Bu isim büyük bir ihtimalle kot (kut) yorası (yöresi) kelimelerinin birleşmesinden oluşmuş olmalıdır. M.S. I. yüzyılda Plinius bu şehri yine aynı isimle kaydetmiştir.

Pror. Dr. Necati Demir'in
"Orta Ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nin Tarihî Alt Yapısı" Makalesinden

http://resmitarih.com/wp-content/uploads/2013/04/ORTA_VE_DOU_KARADENZ_BLGESNN_TARH_ALTYAPISI.pdf

Senden Bilirim Yok Bana Bir Fâide Ey Gül


Senden bilirim yok bana bir fâide ey gül
Gül yağını eller sürünür çatlasa bülbül

Etsem de abesdir sitem-i hâre tahammül

Gül yağını eller sürünür, çatlasa bülbül!




Ellerle o zevk etdi ben âteşlere yandım

Çektim o kadar cevr ü cefâsın ki usandım

Derlerdi kabûl etmez idim, şimdi inandım

Gül yağını eller sürünür, çatlasa bülbül!



Senden güzelim çare bana kat'-ı emeldir

Etsen dahi ülfet diyemem ellerle haleldir

Ağyâr ile gezsen de gücenmem ki meseldir

Gül yağını eller sürünür, çatlasa bülbül!



Gördüm açılırken bu seher goncayı hâre

Sordum n'ola bu cevr ü cefâ bülbül-i zâre

Bir âh çekip hasret ile dedi ne çâre

Gül yağını eller sürünür, çatlasa bülbül!



Bîgâne-edadır bilir ol âfeti herkes

Ümmîd-i visâl eyleme andan emelin kes

Beyhûde yere âh u figân eyleme Nevres

Gül yağını eller sürünür, çatlasa bülbül...

Osman Nevres

“Devlet dili, resmî dil” gibi kavramlar ve bu kavramların yasalarda, anayasalarda yer alması modern zamanlara aittir. Ancak bu kavramları ifade eden terimlerin kullanılmadığı zamanlarda da devletlerin resmî belgelerinde, yazışmalarında, kanunlarında kullandıkları bir dil veya diller vardı. Dolayısıyla resmî yazışma ve belgelerde kullanılan dili modern zamanlarınterimiyle “devlet dili” olarak adlandırabiliriz.




Türklerde “resmîdil” terimi, 1876’daki ilk anayasa ile kullanıma girmiştir. Bu anayasanın 18. maddesi şöyledir: “Tebea-i Osmâniyyenin (Osmanlı teb’asının) hıdemât-ı devletde (devlet hizmetlerinde) istihdâm olunmak için devletin lisân-ı resmîsi (resmî dili) olan Türkçeyi bilmeleri şarttır.”




1876 anayasasının 57. maddesinde de meclisteki müzakerelerin Türk dili ile yapılacağı belirtilmiştir.




Osmanlı Yüce Devleti’nde 1876’dan önce de bütün resmî mevzuat ve yazışmaların dili Türkçe idi. Dolayısıyla Osmanlılarda devlet dili Türkçe olmuştur. Mesela Fatih Sultan Mehmed ile başlayan sultan kanunnameleri hep Türk diliyle yazılmıştır. Örnek olarak Fatih Kanunnamesinin 12. maddesini aşağıya yazıyorum:




“Eğer birkişi zinâyı bilse, gelüp kadıya demese cürm yok. Ammâ uğruluğın bilse, gelüpdemese, 15 akçe cürm alına.”




Osmanlı kanunnameleri, Ahmed Akgündüz tarafından dokuz büyük cilt hâlinde yayımlanmıştır.




Altınordu’da, Kazan ve Kırım Hanlıkları’nda da devlet dili Türkçe idi. Bu hanlıklara ait fermanlar, yarlıklar Akdes Nimet Kurat ve Melek Özyetgin tarafından yayımlanmıştır.




Selçuklularda devlet dili olarak Farsça kullanılmıştır; Nizâmü’l-Mülk’ün siyâsetnâmesi Farsçadır.




Karahanlılarda devlet dilinin Türkçe olduğunu söyleyebiliriz; çünkü onlardan bazı Türkçe hukuk belgeleri günümüze ulaşmıştır. Bu belgeleri ünlü Türkolog Şinasi Tekin yayımlamıştır. Karahanlı devlet dili için Kutadgu Bilig’i de tanık olarak gösterebiliriz. 1069’da yazılan bu eser bir siyasetname idi ve yazarı Balasagunlu Yusuf, Karahanlı hükümdarının hashâcibi, yani baş mabeyincisi idi. Türk hukuk tarihi disiplininin kurucusu Sadri Maksudi Arsal, Kutadgu Bilig’i Türk hukukunun önemli bir kaynağı olarakdeğerlendirir.









Köktürklerden kalmış bulunan 8. yüzyılın ilk yarısınaait Tonyukuk, Köl Tigin ve Bilge Kağan anıtları da resmî belgelerdir. Çünkü Köl Tigin anıtının tamamı ile Bilge Kağan anıtının üçte ikisinin yazarı bizzat Bilge Kağan’dır. Anıtın üçte birinin yazarı ise onun oğlu Tengri Kağan’dır. Tonyukuk anıtı Bilge Tonyukuk’un kendisi tarafından yazılmıştır. Tonyukuk da devletin başveziri ve başkumandanıdır. Bu devlet adamları diktirdikleri bu anıtlarda yaptıklarını halka anlatmışlar; bir bakıma hesap vermişlerdir. Bilge Kağan’ın, Türk milletinin karakteriyle ilgili ciddi tespitleri ve millete verdiği önemli öğütler de anıtlarda yer alır. Ayrıca devletle ilgili birçokönemli kavram, “kanun yapmak, devletikorumak ve teşkilatlandırmak, makam ve mansıplar vermek, uluslararası ilişkiler, uluslararası ticaret, sosyal devlet, refah devleti, yöneticilere ait nitelikler, ülke sınırları” gibi kavramlar anıtlarda yansımasını bulur.




Köktürklerden sonra Türk devletinin başına geçen Uygurlarda da kağan yazıtları vardır. Bunlara bakarak onlarda da devlet dilininTürkçe olduğunu söyleyebiliriz. Bugünkü Doğu Türkistan’da 9. asırdan itibaren hüküm sürmüş bulunan Turfan Uygurlarından da Türkçe yazılmış birçok hukuki belge kalmıştır. Wilhelm Radloff, Reşid Rahmeti Arat, Larry Clark, Özkan İzgi, Nobuo Yamada gibi yerli ve yabancı araştırıcılar bu belgeleri yayımlamışlardır.




Devlet dili olarak Türkçenin Köktürklere kadar uzandığı böylece anlaşılmış olmaktadır. Öncesi de var mıydı? Bunun cevabını da başka biryazıda verelim.

Kazakistan’ın başkenti Astana’ya 120 kilometre uzaklıktaki Kumay Nehri civarlarında yapılan arkeolojik kazılarda eski dönemlere ait tarihi buluntular inceleniyor




Kazakistan’ın başkenti Astana’ya 120 kilometre uzaklıktaki Kumay Nehri civarlarında yapılan arkeolojik  azılarda Türk nemlerine ait tarihi buluntular inceleniyor. Akdeniz Üniversitesi’nden yapılan yazılı açıklamaya göre, L. Gumilev Avrasya Milli Üniversitesi’nin “Türk Jeopolitik Fenomeni: Kökeni ve Süreklilik Uluslararası Projesi” çerçevesinde, Kumay Türk Arkeoloji - Etnografya Kompleksi anıtlarında Prof. Dr. Ayman Dosimbayeva başkanlığında kazı çalışmaları yapılıyor. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA)tarafından desteklenen çalışmalara Türkiye’den de bilim adamları davet edildi. Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Abdullah Karaçağ ile Güzel Sanatlar Fakültesi Geleneksel Türk El Sanatları Bölümü öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ömer Zaimoğlu da çalışmalarda yer alıyor. Geçen yıl başlayan çalışmaların Kazakistan’ın başkenti Astana’da yapılacak EXPO 2017’ye kadar tamamlanması planlanıyor. 2012 - 2013 yıllarında yapılan çalışmalara Türkiye’den 5, Kazakistan’dan 35 olmak üzere 40 bilim adamı katılıyor. Arkeolojik çalışmaların bu yılki bölümüne, mevsim koşullarından dolayı ara verildi. Proje kapsamında yapılan çalışmalar ve çalışmaların Türkler açısından önemi konusunda açıklamalarda bulunan Zaimoğlu, Kumay Nehri’nin zengin arkeolojik verilere sahip, birkaç bin yıllık dönemin kültürel mirasını yansıtan, Buyratau Milli Parkı’nın sınırları içerisinde kalanbir bölge olduğunu belirtti.









Göktürkler’den günümüze




Göktürk çağından günümüze ulaşan, Bilge Kağan, Kültegin ve Tonyukuk anısına dikilen anıtlara kazınan Türkçe metinlerde, Türk milletinin refahının ve bekasının, birlik olma ve vatan toprağını kutsal bilip sahiplenmeye bağlı olduğunun yazıldığını anlatan Zaimoğlu, şöyle devam etti: “Altay, Sayan ve Tanrıdağları’nda yer alan Türkçe yazıtlarda, toprağın, dağın, ırmağın ve diğer kaynakların kutsandığı görülür Bu anlayışla vatanına ve milletine kendini adamış kahraman atalarını abideleştirmişlerdir. Bunların arasında en çok tanınanları, Kazakistan’da Merke ve Jaysan ile Doğu Kazakistan Sarı Arka bozkırında bulunan çok sayıdaki Türk anıtlarıdır. Kumay kompleksinde, Prof. Dr. Ayman Dosimbayeva tarafından ilk defa bilim alemine tanıtılan ve başkanlığında sürdürülen arkeolojik kazılarla, kültür katmanlarının farklı dönemlere ait örnekler serisi keşfedilmektedir. Tunç devrine ait kalıntıların, çit, kurgan gibi farklıtiplerde mezarların, dönemin tüm evrelerini aydınlatmaya imkan verecek nitelikte olduğu görülmektedir. Kazılarda erken demir çağına ait kurganlar, “bıyıklı” kurganlar, tekli ve çift taş heykellere sahip Türk tören çiftleri (Kuttören Anıtları) ve Orta Çağ’a ait mezar yapılarıyla büyük ölçekli olduğu anlaşılan binalara ait yapı kalıntılarıyla erken çağlardan günümüze, hemen her devrin kültürünü yansıtacak zenginlikte buluntular elde edildi.”




Anıtların restorasyonu




Zaimoğlu, açıklamasında şu görüşlere yer verdi:




“Bubölgede günümüze ulaşmayı başaran ve Türklerin ortak mirası olan tören alanları ve taş heykeller ile çitlerin duvarlarına kazınan soy damgaları gibi özellikler, Türk topraklarının kutsallığı fikrine bir kez daha işaret etmektedir. Eserlerin bilimsel açıdan incelenmesi ve analitik olarak kavranmasıyla ilgili çalışmaların kapsamı genişletilerek sürdürülmektedir. Anıtların restorasyonu, korunması ve alanın açık hava arkeoloji ve etnografya müzesine dönüştürülmesi niyeti ve çabaları önemli adımlardır. Bu çalışmaların neticesinde Kumay Nehri bölgesindeki anıtların Türklerin kadim tarihlerinin tanıkları olarak geleceğe taşınmaları sağlanacaktır.”

Meksika'da kaya üzeri bediz. Bu bediz oldukça değerli. Çünkü Türk kaya üzeri bedizlerinde gördüğümüz iki ayrı betimlemeyi burada iç içe görüyoruz. Bunlar Türk "Tengri" (Tanrı) ve "Kün" (Güneş - Gün) yapılarıdır. Tengri betimlemesinin ve bu betimleme içinde yer alan düşünce yapısının çok eski dönemlerde Kün (Güneş Ana - dişil yapı) betimlemesi ve düşünce yapısından ortaya çıkmış olabileceğini yazıyorduk. Bu yapı çok benzer bir şekilde uzak akrabalarımız olan Amerika yerlilerinde de yer alıyor. İşte bu görsel tam da bunun sürecini bize yansıtıyor ve belgeliyor. Kendi kadim topraklarımızda ayrı ayrı gördüğümüz bu kendi içinden doğmuş iki kutlu yapının birleşimini ve sürecini uzak akrabalarımızdan daha açık şekilde öğreniyoruz.

Soçi-Adler Havaalanı’nda Rus gümrük görevlisi “Benimle gel” dedi. Kıvrılan merdiven boyunca pasaport ve bilet kuyruğuna girmiş yolcuları yara yara zemin kata indirilip kapının önündeki otobüse bindirildim. “Pasaportum” dedim, “Uçakta alacaksın” yanıtını verdi. Pasaportumu uçağın kapıları kapandıktan sonra ismimi anons eden kaptanın elinden aldım. Belki bir deportasyonda rutin uygulama. Ama bu muamelenin bana fısıldadığı tek kelime vardı: “Sakıncalısın.” İlk 22 saatini susuz geçirdiğim, çoğu zaman tek başıma kaldığım koca salonda kâh volta atarak, kâh internette dolaşarak, kâh bekleme koltuğunda Rusça anons bombardımanı altında uyumaya çalışarak geçirdiğim 48 saatlik mahsuriyetin bende bıraktığı his buydu.


Sovyetlerin dağılışıyla Gürcistan’la zoraki birlikteliğine son vermiş ve 2008’de Güney Osetya’daki savaşın ardından Rusya’nın bağımsızlığını tanıdığı Abhazya yolcusuydum. Gürcistan üzerinden gitmek çok zor ve istenmeyen bir güzergâh olduğu için Abhazya’ya girmek için geriye tek yol kalıyor: Havaalanının bulunduğu Soçi-Adler’den 12 km ötedeki Psou kapısı.

28 Eylül’de sabah 5’te Soçi’ye indiğimde alıkonuldum ve görevlinin sözleriyle afalladım: “Hakkında 5 yıl Rusya’ya giriş yasağı var, seni geldiğin uçakla geri göndereceğiz. Uçuş üç gün sonra.”

Mahsur kaldığımı bildirir bildirmez devreye giren Türkiye Dışişleri, birinci günün sonunda benim için Moskova’ya nota verdi. Rusya’daki Türk diplomatlar telefonla sürekli temasta kaldılar. Abhazya Dışişleri, Moskova nezdinde hakkımdaki yasağı kaldırtmanın yollarını aradı ve sonunda başaramayınca başka bir havayolu şirketiyle Rusların öngördüğünden bir gün önce İstanbul’a dönmemi sağladı. Karşılaştığım muamele Türk medyasında yankı uyandırdı, sosyal medyada kampanyalar yürütüldü, hatta İstanbul’da bir protesto gösterisi düzenlendi.

Soçi’nin arka planındaki trajedi

Gerekçesi resmen söylenmese de 5 yıl giriş yasağı benim gazeteciliğime getirilen bir yasaktı. Özellikle ilgi alanım olan Kafkasya’da yerinde gazetecilik yapamayacaktım. Peki, düne kadar Rus devletine ait medya organlarının sıklıkla röportaj yaptığı bir Türk gazeteci neden sakıncalı oluvermişti? Türk Dışişleri’nin yazılı talebi üzerine verilecek yanıtta resmi gerekçe ne olursa olsun bunun nedeninin 2014 Soçi Kış Olimpiyat Oyunları ile ilgili yazılarım ve televizyonlarda yaptığım konuşmalarda gizli olduğunu düşünüyorum. Daha önce Kafkasya’ya dair yazdığım yüzlerce yazı, defalarca gittiğim Rusya’ya girişime engel olmadı. Bu kısıtlama tam da Olimpiyat öncesine denk geldi. Olimpiyat karşıtı bir kampanyanın parçası ya da aktivist değilim. Yaptığım Olimpiyatla ilgili Çerkes diasporası ve Kafkasya’da süregelen tartışmalara ışık tutmaktan ibaret.

Henüz ortada olimpiyat meselesi yokken Soçi ve çevresindeki yerleşim merkezlerinin Çerkesler açısından ne anlama geldiğine o bölgelerde dolaşırken defalarca tanıklık etmiş bir gazeteciyim. Ubıhların vatanı Soçi’den eski Adıge (Çerkes) toprağı Lazerevsk (Psışuape) ve Tuapse’ye kadar Karadeniz’in bu yakası savaş ve sürgün yıllarına dair acı hatıralarla dolu.

Olimpiyat ve soykırım

Çerkes davasının takipçileri ‘soykırım’ olarak niteledikleri 19. yüzyılın trajedilerini dünyaya duyurmak için Olimpiyatları büyük bir fırsat olarak görüyor. Sadece Çerkes aktivistler değil Rusya ile tarihsel hesaplaşmalarını sürdüren uluslararası aktörler ve Gürcistan gibi kuyruk açısı olan bölgesel ülkeler de Rusya’nın sinirlerini zıplatacak şekilde ‘Çerkes soykırımını’ gündemlerine almış durumda. Mesela Mihail Saakaşvili yönetimi, 2008 savaşının intikamı için Tiflis’te Çerkes soykırımına dair uluslararası konferanslara ev sahipliği yaptı. Gürcistan bununla yetinmeyip Çerkes soykırımını parlamentosunda tanıyan ilk ülke oldu.
Rusya olimpiyatların gölgesinde soykırım tartışmasına çekilmek istemiyor ve buna öncülük edenlere karşı kabadayılık yapmaktan kaçınmıyor. Dahası olimpiyatlara gölge düşürmek ya da iptal ettirmek için Kafkasya Emirliği’nin saldırı komplosu peşinde olacağına ilişkin korkular mevcut. Ancak Rusya çok da yabana atılmaması gereken bu korkuları paranoya düzeyine taşımış durumda. Akıl almaz önlemlerle kendini gösteren bu paranoya tartışmaları daha da kışkırtmaktan başka bir işe yaramıyor. Bana yapılan muamele bile Çerkesler arasında etkisini yitirmiş olan tartışmayı birden bire ateşledi.

Hâlbuki Çerkesler arasında bile olimpiyatlar konusunda yekpare bir duruş yok. Mesela Rusya Federasyonu içindeki Kafkas cumhuriyetlerin yanı sıra Abhazya da olimpiyatları ekonomik açıdan altın fırsat olarak görüyor. Bu tür farklı tepkilerin diasporada da karşılığı var. Bu konuda duyarlı olan Çerkeslerin önemli bir kısmı da olimpiyatlarda bölgenin otokton halklarını anımsatan kültürel öğelere yer verilmesi gibi jestlerle teskin olmaya hazır. Ne var ki Rusya olimpiyat ateşini almaya Çerkesleri değil 19. yüzyılda Kafkasya’nın ele geçirilmesinde vurucu timler olarak kullandığı ve sürülen halkların topraklarına yerleştirdiği Kazak folklor ekiplerini götürdü. Bu da Çerkeslerin kızgınlığını arttırdı.

Velhasıl 19. yüzyılda Kırım’daki sefaleti Çariçe 2. Katerina’dan saklamak için sahte köy yaptıran General Potemkin gibi bugünün Rus liderleri de Soçi’de Çerkes realitesini devasa komplekslerle örtmeye çalışıyor. Soçi’den az ötede 1864’teki sürgün sonrası yaklaşık 300 bin Şapsuğ’tan (Adıge) bugüne sadece 8-10 bin kişinin kaldığı Şapsuğ Rayonu’na Çerkes topraklarında yaptığı katliamlarla tarihe geçen Rus General Lazarevsk’in isminin verilmesi de bölgenin tarihine bir şal çekme hamlesiydi. Ama Potemkin’den miras kalan cinliklerle tarihi sıvamak her zaman mümkün olmuyor. Rusya ne kadar önlem alırsa alsın Çerkes kanıyla yoğrulmuş Krasnaya Polyana’da oynanacak Olimpiyat Oyunları etrafında başlayan tartışmalar kara tarihin üstündeki şalı ister istemez kaldırıyor.

Türk resminde en çok bilinen tablo şüphesiz Osman Hamdi Bey’in Kaplumbağa Terbiyecisi isimli yapıtıdır. uzzle’ları ve reprodüksiyonları o kadar çoğaldı ki artık popüler bir figüre dönüştü düşünceli bir yüzle kaplumbağalara bakan adam. Onunla her yerde karşılaşmak mümkün hale geldi. Dizi sahnelerinde, karikatürlerde, hediyelik eşyalarda… Aslında her zaman yıldızı bu kadar parlak olmamıştı Kaplumbağa Terbiyecisi’nin.Tablonun 2000’li yıllara kadar esamesi bile okunmuyordu. Bırakın bir başyapıt kabul edilmeyi sanat tarihi kitaplarında adı bile geçmiyordu. Hatta yayınlanmış renkli bir baskısını gören dahi yoktu. Hiç var olmamış gibiydi Kaplumbağa Terbiyecisi. Ta ki 2004 yılındaki o meşhur müzayedeye kadar. Küresel kriz nedeniyle mallarına el konulan bir banka sahibi, TMSF tarafından iş adamının borçları karşılığında satılan bir tablo, Türkiye’nin iki büyük burjuva ailesinin yeni kurulmakta olan müzeleri için girdikleri amansız bir açık arttırma rekabeti ve tüm bunların sonucu 3.5 milyon dalara satılan bir resim. Basının ilgisini çekmeye yetmişti haliyle. Sanattan çok ticaretti aslında ilgi odağı olan. O zamanın döviz kuru ile hesaplandığında “5 trilyonluk resim” diye nam salmıştı. Kaplumbağa Terbiyecisi bir pop yıldız gibi birdenbire şöhret oldu. Yıllar süren unutulmuşluğu sona ermişti.

Peki, ressam kendisini Bursa Yeşil Cami’nin içinde, kırmızı bir kaftan giymiş derviş kılığında biraz kambur, biraz da düşünceli durup, yerdeki kaplumbağalara bakarken resmederek ne anlatmak istemişti?

Belki de hiçbir zaman cevabını tam olarak veremeyeceğimiz bir sorudur bu.

Osman Hamdi Bey’in tablolarında görünen erkek figürü çoğu zaman kendisidir. Ressam doğuya özgü kıyafetler giyerek çektirdiği fotoğraflarına bakarak çizer resimlerini. 2 metre 23 santim boyundaki Kaplumbağa Terbiyecisi tablosunda görünen yaşlıca erkek figürü de Osman Hamdi Bey’in ta kendisidir. Genel kabul tablonun batılılaşmaya çalışan doğulu bir toplumda aydın olmanın zorluğunu betimlediği yönündedir. O ağırkanlı hayvanların öğrenmeye pek de niyetli olmadığı apaçık ortadır. Yaşlı adamın yüzündeki düşünceli ifade onun pes etmek üzere olduğunu mu anlatıyordur yoksa dişini sıkıp sabır gerektiren işine devam edeceğini mi bilinmez.

Türk aydının tarihsel kaderi de bu değil midir?

Bir yıl önceye kadar tablonun gizemi çözülmüş gibiydi. Ama tarihçi Edhem Eldem Kaplumbağa Terbiyecisi hakkında bambaşka bir iddia ortaya attı. (Toplumsal Tarih Dergisi mayıs 2009.) Eldem’in sorduğu soru şuydu: Neden bir anlam arıyoruz ki bu resimde? Belki de Osman Hamdi Bey bize hiçbir şey anlatmak istemiyordur. Eğlenceli bir resim çizmiştir sadece. Edhem Eldem’in bulduğu kanıt ise hiç de yaban atılacak türden değildi. Fransız seyahat dergisi Le Tour du Monde’un 1869 yılındaki sayısında bir çizim yayınlanmıştı. Bir kaplumbağa oynatıcısı                                                !

1609′un şubat ayında İstanbul’da dünyaya geldi.. Katip Çelebi’nin asıl ismi Mustafa’dır. 14 yaşına kadar özel eğitim gören Kâtib Çelebi, 1623 yılında Anadolu Muhasebesi Kalemi’ne girdi. 4. Murat devrinde yapılan Doğu seferlerinde kâtip olarak yer aldı. 1635′te İstanbul’a dönerek kendisini tümüyle eğitime verdi. Devrin tanınmış bilginlerinin derslerine iştirak ederek medrese eğitimindeki eksikliklerini oldukça giderdi. Tarihten tıbba, coğrafyadan astronomiye kadar geniş bir ilgi alanı olan Kâtib Çelebi’nin aynı zamanda zengin ve büyük bir kitaplığı da bulunuyordu.. 1645′te sıra kendisine geldiği halde terfi etmediği için kalemdeki vazifesinden istifa etti. Ancak 1648′de Takvimü’t-Tevarih adlı yapıtı dolayısıyla şeyhülislam Abdürrahim Efendi aracılığıyla kalemde ikinci halifeliğe getirildi. Bundan sonra da öğrenme ve öğretme yolundaki gayretlerini devam ettiren Kâtib Çelebi peşpeşe yapıtlar vermeye başladı. Telif ve çeviri olarak yirmiyi aşkın kitap yazdı. En önemlileri tarih, coğrafya ve bibliyografya alanındadır. Tarih alanındaki yapıtlarının ilki 1642′de tamamladığı Arapça Fezleke’dir. (Fezleketi Akvâlü’l-Ahyâr fi İlmi’t-Tarih ve’l-Ahbar). Dört bölümden oluşan kitapta tarihin anlamı, konusu ve yararı anlatıldıktan sonra bu alandaki temel yapıtların bir bibliyografyası verilmiş, ardından da klasik İslam tarihçiliğine uygun olarak dünyanın yaratılışından 1639′a dek kurulan devletler ve meydana gelen önemli olaylar kısaca sıralanmıştır. Arapça Fezleke’nin devamı niteliğindeki Türkçe Fezleke 1591-1654 arasındaki olayları anlatan bir Osmanlı tarihidir. Olayların kronolojik sıralamasının ardından her yılın sonunda o yıl içerisinde ölen devlet adamları ve bilginlerin yaşam öykülerinden ve yapıtlarından da kısaca söz eder. Takvimü’t-Tevarih ise, Adem Peygamber’den 1648′e kadar geçen tarihsel olayların bir kronolojisidir.

- Türk Deniz Gücü'nün İspanya, Venedik, Ceneviz, Fransa ve Malta gibi denizci devletlerden oluşan Birleşik Avrupa Devletleri’ne karşı tek başına mücadele edebilmesi,

- Neredeyse bütün Osmanlı sahillerinin tersane ve liman şehirleri halini alması,

- Akdeniz’de Cezayir, Tunus, Trablusgarb, İskenderiye, Kıbrıs, Rodos, Sakız, Midilli veİnebahtı’nın; Kızıldeniz’de Süveyş, Cidde, Moha ve Aden’in; Basra Körfezi’nde ise Basra gibi eyalet ve sancakların birer deniz üssü ve filosu olarak şekillenmesi,

- Donanma'daki gemi sayısının 500'ü üstün donanımlı savaş gemisi olmak üzere 4.000 parçayı bulması,

- Karadeniz’in tamamının bir göl olarak yüzyıllar boyunca sadece iç ticarete açık tutulması,

- Akdeniz’in dünyanın en önemli uluslararası ticaret merkezi haline gelmesi,

- Bazı stratejik nehirlerde bile donanma bulundurulması ve tersaneler kurulması,

Babasına Sultan Abdülhamit tarafından verilen bu çiftlikte anılarını yazan Teşkilat-ı Mahsusa’nın bu lideri o günlerdeki yaşantısını 1957 ‘de şöyle anlatmıştır ;



''Durmadan çalıştım..! Bu işe gönül vermiştim, mantık ne derse desin..! Hiç bir zaman filozof veya siyasetçi olmadım..! Bu işten iyi dostlar, yara izleri, kalça çıkığı, bir kaç madalya ve memleketim için çok iyi dövüştüğümü bilmenin verdiği tatmin dışında hiç bir şey elde etmedim..!''




Lawrence ile Arap Yarımadası’nda adeta kovalamaca oynar gibi çalıştıktan sonra Hayber’de, İngiliz, Hicaz kuvvetlerinin pususuna ve o günlerde dokuz cephedeki harbin en dikkate değer hadisesi telakki edilen Hicaz’daki, ağır yaralı İngilizlerin eline düşmüş, daha sonra Ürdün Kralı olan, asi Mekke Emiri Şerif Hüseyin Paşa’nın ortanca oğlu Emir Abdullah’a teslim edilerek, Mısır’a oradan da Malta’ya gönderilmiştim.




Mütarekenin imzasından sonra İngilizler bizi serbest bırakma kararı alınca şahsen dostluk kurduğum ve babası bizim cedlerimizle Kırım’da Ruslara karşı harbetmiş olan Malta Adası Kumandanı Mareşal Mitven, İstanbul’a gitmememi, çünkü iktidardaki Damat Ferit Paşa’nın beni tevkif ettireceğini gizlice haber vermişti..! Fakat ”İntellicens Servis” kımıldamaya başlayan Anadolu’ya geçerek hizmetlerime mani olmak için, benim muhakkak İstanbul’a sevkimde ve resmi hükümet makamlarına teslimimde ısrar etmişti..! Bizi getiren İngiliz harp gemisinden 17 Aralık 1919 çarşamba gecesi, ertesi sabah ele geçmemek için buz gibi suda yüzerek Salacak kıyısına çıkmış, bir balıkçı kulübesine sığınarak Maltepe’de İhtiyat Zabitleri Talim Mektebi Kumandanı Yenibahçeli Şükrü Oğuz’a haber göndermiş, onun gönderdiği bir yük arabasının içine gizlenerek kendisine iltihak etmiştim..!

İlk Karakol Cemiyeti ve M.M Grubu nüvesini kurmuş göz doktoru Esad Paşa’nın Kısıklı arkasında, Libadi’deki çiftliğini kendimize karargah yapmıştık..!


Rauf Bey, Kara Vasıf Bey, Müstahkem Mevki Kumandanı Miralay Şevki Bey, Harbiye Nezareti Başyaveri Salih Omurtak burada ve Üsküdar’daki Özbekler Tekkesinde toplanırdık..!İstanbul yakası bizler için tehlikeliydi..!”

KAYNAK: MİLLİ İSTİHBARAT TEŞKİLATI/MİT/DÜNDEN BUGÜNE GİZLİ DÜNYANIN BİLİNMİYENLERİ/TUNCAY ÖZKAN/KASIM 1995-ANKARA

HAYATTAKİ OSMANLI ŞEHZADELERİ

Adı Doğum   Tarihi Doğum  Yeri  Soyundan Geldiği Padişah

Zeki Müren (d. 6 Aralık 1931, Bursa – ö. 24 Eylül 1996, İzmir), Türk Sanat Müziği sanatçısı.

Bursa’da başladığı orta öğrenimini İstanbul’da Boğaziçi Lisesi’nde tamamladı. İstanbul’da Devlet Güzel Sanatlar Akademisi’nin Yüksek Süsleme Bölümü Sabih Gözen atölyesinden mezun oldu. Desen çalışmalarını öğrencilik yıllarından başlayarak pekçok kez sergiledi.

Zeki Müren, Bursa’da tamburi İzzet Gerçeker’den aldığı solfej ve usül dersleriyle musiki bilgileri öğrenmeye başladı. 1949′da, Boğaziçi Lisesi’nde okurken Agopos Efendi (sinema yönetmeni ve senaryo yazan Arşavir Alyanak’ın babası) ile udi Kirkor’dan aldığı derslerle de musiki eğitimini sürdü. Daha sonra fasıl musikisini iyi bilen ve geniş bir repertuvarı olan Şerif İçli’den çeşitli eserler meşk etti; Refik Fersan’dan, Sadi Işılay’dan, Kadri Şençalar’dan yararlandı.

1950′de sınavla İstanbul radyosu’na girdi. İstanbul radyosunda 1951′de, canlı olarak yayımlanan bir programda ilk radyo konserini verdi ve bu konseri çok beğenildi. Bundan sonra Türkiye radyolarında düzenli olarak okumaya başladı. Radyo programları on beş yıl sürdü, bunların çoğu canlı yayın programlarıydı. Müren bundan sonra kendini daha çok sahne ve plak çalışmalarına verdi. Alışılmış kalıpları zorlayan elbiseleri ve sahne davranışı ile halkın ilgisini sürekli olarak üstünde tutmayı başardı.

Zeki Müren 600′ü aşkın plak ve kaset doldurdu. Plağa okuduğu ilk şarkı Şükrü Tunar’ın “Bir muhabbet kuşu” güfteli şarkısıdır. Müren 1955′te “Manolyam” adlı şarkısıyla Türkiye’de ilk kez verilen Altın Plak Ödülü’nü kazandı.

Zeki Müren Türkiye’de en çok konser veren ses sanatçısıdır. Bir yılda yüz konser verdiği dönemler olmuştur. Kendisine ‘sanat güneşi’ ünvanı verilmiştir. Yabancı ülkelerde de birçok konser vermiştir.

İki yüz dolayında şarkı besteledi. On yedi yaşındayken bestelediği “Zehretme hayatı bana cânânım” mısraıyla başlayan acemkürdi şarkı bestelediği ilk şarkıdır. “Şimdi uzaklardasın gönül hicranla doldu” (suzinâk), “Manolyam” (kürdilihicazkâr), “Bir demet yasemen” (nihavend), “Gözlerinin içine başka hayal girmesin” (nihavend) güfteli şarkıları sık sık okunan, en sevilen şarkılarıdır. Müren bu şarkıları plaklara da okumuştur.Unutulmaz Maksim Gazinosu sahnelerinde aralıksız 11 yıl Behiye Aksoy ile dönüşümlü olarak sahne almıştır.

Zeki Müren 1954′te Beklenen Şarkı adlı filmde sinema oyunculuğuna başladı. Büyük bir ticari başarı kazanan bu filmden sonra şarkılarının çoğunu kendisinin bestelediği on sekiz filmde daha oynadı. 1955′te de Arena Tiyatrosu’nca sahneye koyulan Çay ve Sempati adlı oyunda da baş roldeki oyuncuydu. Ayrıca ‘Bıldırcın Yağmuru’ isimli bir şiir kitabı da vardır.

Zeki Müren kalp rahatsızlığı ve şeker hastalığı yüzünden 1980′den sonra sahne hayatından ve musikiden uzaklaştı. Bodrum’daki evine kapandı, münzevi bir hayat yaşadı. 24 Eylül 1996 Çarşamba günü, TRT İzmir Televizyonu’nda kendisi için düzenlenen tören sırasında geçirdiği kalp krizi sonucu hayata gözlerini yumdu. Cenazesi görülmemiş bir halk kalabalığının katılmasıyla büyük bir törenle kaldırıldı. Mezarı, doğum yeri olan Bursa’da Emirsultan mezarlığındadır.

Vasiyetinde mirasının en büyük bölümünü Mehmetçik Vakfı’na bıraktı.
Albümleri

Senede Bir Gün (1970)
Pırlanta 1 (1973)
Pırlanta 2 (1973)
Pırlanta 3 (1973)
Pırlanta 4 (1973)
Hatıra (1973)
Anılarım (1974)
Mücevher (1975)
Güneşin Oğlu (1976)
Nazar Boncuğu (1977)
Sükse (1978)
Kahır Mektubu (1981)
Eskimeyen Dost (1982)
Hayat Öpücüğü (1984)
Masal (1985)
HELAL OLSUN (1986)
Aşk Kurbanı (1987)
Gözlerin Doğuyor Gecelerime (1988)
Ayrıldık İşte (1989)
Karanlıklar Güneşi (1989)
Zirvedeki Şarkılar (1989)
Dilek Çeşmesi (1989)
Bir Tatlı Tebessüm (1990)
Doruktaki Nağmeler (1991)
Sorma (1992)
Ölümünden Sonra Yayınlanan Albümler;

Muazzez Abacı & Zeki Müren Düet (2000)
Selahattin Pınar Şarkıları (2005)
Sadettin Kaynak Şarkıları (2005)
Zeki Müren: 1955-1963 Kayıtları (2005)
Batmayan Güneş (2006)
Zeki Müren yukarıda belirtilenler dışında, 1968-1974 yılları arasında Grafson Plak’tan kendi adıyla anılan 12 farklı albüm daha yayınlamıştır .

Kaynak:
Vikipedi