20. yüzyılın en büyük arkeolojik keşiflerinden biri Çin’de oldu. Çin’in ilk imparatoru ile birlikte gömülen kil askerler 1974’te tesadüfen keşfedildi. Fakat bu askerlerin nöbetini tuttukları imparatorun mezarı çeşitli kaygılarla henüz açılmadı.

Mart 1974’te Çin’in Shanxi eyaletinin başkenti yakınlarında bir köyde Yang Zhifa adlı çiftçi, kardeşleriyle birlikte nar ve ayva bahçelerini sulamak için bir kuyu açıyordu. Küreği kilden yapılma bir heykele çarpmış, bunu Buddha heykeli sanmıştı. Birkaç ay içinde yetkililer ve arkeoloji ekipleri buraya akın etti.

Çiftçinin karşılaştığı şey 20. yüzyılın en büyük arkeolojik buluşlarından biri olacaktı. Tarlanın altında gömülü halde gerçek insan boyutunda ustaca yapılmış binlerce kilden asker heykeli bulundu. Terrakotta ordusu olarak da bilinen bu heykeller 2300 yıl öncesine, Çin’i birleştiren ilk imparator Çin Şi Huang dönemine aitti.

Bu keşfin Kültür Devrimi’nin son dönemlerine rastlaması belki de şanstı; zira 1969’da Kızıl Muhafızlar Ming imparatoru Wanli’nın Pekin yakınlarında bulunan yeraltı mezarından iskeletleri çıkarıp yakmıştı. Çin Halk Cumhuriyeti’nin turizme ve yeni müzelere yatırım yapmaya başlamasından önceydi bu. Devrimden bu yana 4000 yeni müze açıldı Çin’de.
Ziyaretçi akını

Gerçek boyutuna uygun yapılan bu asker heykelleri Çin’de olduğu kadar dünyada da büyük heyecan yarattı. Eylül 2007’de bu askerler altı aylığına Londra’daki British Museum’da sergilendi. 850 bin ziyaretçi gördü sergiyi. Bu kadar çok kitleyi 1972’de Tutankamun’un Hazineleri sergisi çekmişti sadece.

Terrakotta askerlerden bir kısmı ‘İmparatorluklar Çağı: Çin ve Han Hanedanlıklarının Sanatı’ temasıyla Çin’in 32 müzesinden 160 sanat eseriyle birlikte New York’taki Metropoliten Sanat Müzesi’nde sergileniyor. Buraya da çok sayıda ziyaretçi bekleniyor.
Çinli yeni zenginlere Batılı adap kurslarıÇin Şi Huang ölümsüzlük iksirini bulması için deniz yoluyla elçiler gönderiyordu.
Her birinin yüzü farklı

Kilden askerler gerçekten de muhteşem. Tuğlalarla döşenmiş siperlerde dizili askerlerin her birinin kendine özgü karakteri var. Oysa bu bıyıklı yüzlerde 10 farklı tip esas alınmış. Bu heykeller kırmızı, mavi, pembe ve sarı renklerde boyanmış, ama bugün renkleri solmuş halde. Ellerinde taşıdıkları gerçek silahlar da bugün yok artık.

Çin Şi Huang M.Ö. 221 yılında Çin’i birleştiren imparator olarak biliniyor. Bütün topraklarda yazıyı, parayı, ağırlık ve ölçü birimlerini standart hale getirmiş, kanallar ve yollar yaptırmıştı. Kuzey sınırlarını akınlardan korumak için Çin Seddi’nin inşasını da o başlatmıştı.
Çin’in zombi fabrikaları ve hayalet şehirleri


Çin Şi Huang’ın mezarını bekleyen askerler gün ışığına çıkarıldı ama mezar hala açılmadı.
Ölümsüzlük iksiri

Ölümsüzlük arayışındaki Çin Şi Huang bunu sağlayacak iksiri bulması için ülke dışına elçiler gönderir. Eski kralların ve alimlerin 10 bin yıl yaşadığı ve bunu sinabar (civa sülfür) içerek yaptıkları inancıyla kendisi de içtiği şaraplara cıva katarmış. Cıva zehirlenmesinden 39 yaşında öldüğünde, terakota askerlerden yeraltı ordusunu tamamlamıştı. Hayattayken hükümdarlığı sonsuz olmazsa öteki dünyada bu işe devam etme inancıyla yapmıştı bunu.

Çin imparatorunun mozolesi de bir zamanlar 100 metreyi bulan piramidi ve antik şehri ile muhteşemdi. 8000 terrakotta askerin koruduğu mezar hala açılmamış olduğu için bütün esrarengizliğini koruyor.


Her yıl 1,5 milyon ziyaretçi terrakotta ordusunu görmeye geliyor.


Mezardaki tehlikeler

Arkeologlar ve müze uzmanları, havayla temas etmesi halinde her şeyin onarılmaz bir şekilde bozulacağı inancıyla mezarın açılmasına karşı çıkıyor. Terrakotta ordusunu gün yüzüne çıkarmak için yapılan ilk kazılarda, askerlerin yüzündeki vernik 15 saniye havayla temasın ardından soyulmaya başlamıştı.

Tarihi eserlere zarar verme korkusunun yanı sıra mezarın açılması sırasında tehlikeye maruz kalma riski de bu işten uzak durulmasına neden oluyor. Zira M.Ö. 2. yüzyılda yaşayan tarihçi Sima Çian’a göre imparatorun mezarının etrafı derelerle çevrili ve bu derelerden cıva akıyordu. Mezar civarında cıva oranın yüksek çıkması bu bilgiyi doğruluyor. Yine Çian’a göre mezar girişine mekanik oklar yerleştirilmiş.



Terrakotta ordusunda kilden yapılma gerçek boyutta atlar da bulundu.

Heykelleri kim yaptı?

Yeni teknikler bulununcaya dek Çin Şi Huang’ın mezarı sırlarını korumaya devam edecek görünüyor. Bu arada terrakotta askerlerin yanı sıra yeni kazılarda gerçek boyutlarda kil at heykelleri, bronz kuğu, ördek ve turna heykelleri de bulundu.


Peki bu heykelleri kimler yapmıştı? İskeletlerden alınan DNA örnekleri işgücü arasında Avrupa kökenlilerin de olduğunu gösteriyor. Antik Yunanlar Çinlilere heykel yapma tekniklerini göstermiş olabilir miydi? Zira Çin’de Huang’ın mezarını inşa öncesinde gerçek boyutlarda olan bu tür eserlere rastlanmıyordu.
Image caption Yang Zhifa, terrakotta ordusunun üç askerini bulmuştu tarlasında; sonra kimi hala toprak altında olan 8000 asker daha bulunacaktı.
Köylülerin kaderi

43 yıl önce bu kalıntıları bulan Yang Zhifa, kardeşleri ve komşusu Wang Puzhi bu keşiften maddi bir çıkar elde etmemişti. Turizme açılmak üzere tarlaları ellerinden alındı. 1997’de Puzhi yoksulluk içindeyken kendisini asarak intihar etti. Bundan sonraki üç yıl içinde de Yang kardeşlerden ikisi işsiz ve doktora gidecek paraları bile olmaksızın 50’li yaşlarında öldü.

Kardeşlerden birinin karısı 2007’de South China Morning Post gazetesine verdiği mülakatta, kocasının terakota ordusunun bulunmasının talihsizlik getirmiş olabileceği konusundaki kaygılarından ve hiç bulunmadan toprağın altında kalmış olmalarının daha iyi olacağından söz ettiğini söylüyordu.

Kaynak: Bilimdili.com

“Dünya iki hükümdarın sahip olacağı kadar değerli değildir.”

İkinci Göktürk İmparatorluğu, Kutluklar (Kutluglar) olarak bilinen, Göktürklerin yıkılmasıyla dirilen Türk Dünyasının kurduğu büyük Göktürk devleti.


1. Göktürk İmparatorluğun bölünmesi ve yıkılmasından sonra Türk coğrafyası Çin esareti altına girdi. 50 Yıllı esaret döneminde Devlet teşkilatlanmasına geçemeyen Türk’ler, Çin esareti altında yaşamak zorunda kaldılar. Göktürk İmparatorluğunun sahip olduğu güç ve bölgesinde hakim konumu ile Türkistan bölgesinde büyük bir Türk topluluğu miras bıraktı. Çin esareti altındaki Türk coğrafyası, küçük beylikler ve gruplar halinde varlıklarını sürdürerek kültürlerini yaşatmaya devam ettiler. Doğu ve Batı Göktürk imparatorluklarının yıkılmasından sonra Türkistan bölgesinde Türk dilini konuşan, Türk kültürüyle yaşayan muazzam bir topluluk olarak yeniden devlet kurmak hayaliyle yaşamaya devam ettiler. 

Abdülhamit Han’ın Latin Alfabesine geçme Teşebbüsü yakın tarihin magazinsel vakaları arasında yeteri kadar dikkat çekmemiş olsa da Cumhuriyet Dönemi Harf Devriminin mesnedini teşkil etmesi bakımından fevkalade önemlidir.


Abdülhamit Han’ın Latin Alfabesine geçme Teşebbüsü yakın tarihin magazinsel vakaları arasında yeteri kadar dikkat çekmemiş olsa da Cumhuriyet Dönemi Harf Devriminin mesnedini teşkil etmesi bakımından fevkalade önemlidir. Zira 1928 yılında gerçekleştirilen Harf Devrimi, aslında 66 yıl önce gündeme gelmiş, 2. Abdülhamit Han bu teklife ilgi göstererek üzerinde çalışmalar yaptırmış olsa da muvaffak olamamıştır.

S

evgili dostlar, bugün sizlere ne bir tarihi olayı değerlendireceğim ne de bir dönem üzerine yapılmış bir mülakatı aktaracağım. Bugünkü konum başlıktan da anlayacağımız üzere öğrenilmiş çaresizlik. Tabii tarih ışığında. Blog tasarımını değiştirmem ve gelen bir kaç öneri ile artık yazılarımda duygusal yönümü de yansıtacağım. Bu nedenle konu olarak bu konuyu seçtim.




Şunu da yadsımamak lazım. Ben ne bir sosyolog ne de bir psikolojik rehber danışmanım, Hiçbir durumda konu üzerine onlar kadar yorum yapamam. Ama kendi düşüncelerimi de aktarmadan edemeyeceğim.





Dostlar benim öğrenilmiş çaresizliğim okumama hastalığı olacak. Tarih okumamak, edebiyat okumamak, bir filmi, bir müziği okumamak olarak karşımızda büyük bir sorun olarak özellikle...

Tabi şuan bu yazıyı okuyorsanız bir tarih blogundasınız ve ben bu işin tarihi boyutuna değineceğim.























Geçmişin İzinde...




Dostlar, geçmişini bilmeyen milletler, kör bir karanlıktadır, kendi geleceklerini tayin edemezler, der bir çok tarihçi... Doğru da söylemişler. Bu bağlamda biz büyük Türk milleti olarak tarihimizi ne kadar okuyoruz, geçiyorum bu bahsi, tarihimizi ne kadar biliyoruz? Bence Büyük Taarruz'u falan önce geçelim. Oralara nerelerden geldiğimizi bilmek önemli değil mi? Büyük Taarruz bizlerin şuan modern cephe savaşlarındaki savunma savaşını bir kenara bırakışımızın resmi aslında. Ya da başka bir değişle günümüzün izinde de son saldırımız mıdır? Kıbrıs Zaferini saymazsak öyle... Peki o günlere nerelerden geldiğimiz noktasında biraz tarih serüveni yapmamız gerekirse, Atilla gibi Alparslan gibi büyük serdarlara değinmeden geçmeliyim çünkü konu oldukça uzun olacak nitelikte... Velhasıl gün oldu bir saatte Layoş'u, Ferdinand'ı dize getirdik, gün oldu bir yeniçeriye söz geçiremedik. Sizler de duymuşsunuzdur, cacığı yağı eksik diye isyan eden yeniçerileri... O günlerden bugünlere geldik elbette kolay olmadı biliyoruz hepimizde...




Bu bağlamda ben en kritik eşiğin Kanuni Sultan Süleyman'dan sonra tahta II.Selim'in geçmesinde görüyorum. Körü körüne Şehzade Mustafa hayranlığı yapmak elbetteki yanlış ama o dönem için yerine Şehzade Bayezid'i görsek sanırım işler daha da farklı olabilirdi. Evet Yavuz Sultan Selim ağzına kadar dolu bir hazine bıraktı, Kanuni ise Belgrad gibi muazzam karakollar kazandırdı. Üzüntümüzün neşrettiği nokta ne yazık ki bu. Otronto Seferi'nin devam etmeyişi ya da II.Selim'in sakin bir saltanat icra etmesi gibi süreçler bizi Viyana surlarının önüne getirdi. Yazık tarih bizimle değildi.







Kutsal İttifak'ın Bugünü




Efendim hikayesi bile var. Lisedeki tarih öğretmenlerinin söylediği en büyük yalanlardan biri. Ne yazıktır ki bu yalana kendileri bile inanmışlar. Osmanlı Devleti, düzeltiyorum İmparatorluğu doğal sınırlarına ulaşmıştı. Yani daha fazla ''ge niş le ye mez di''... Ne yani, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Viyana surları önünde kahve yudumlamak yerine biraz olsun askeri dehasını konuşturup lağım savaşlarını kazanabilseydi, Kırımdan gelen yardım gecikmeseydi, yahut Kazaklar Osmanlı Tarafında olsaydı... Binlerce madde ile arttırabiliriz bunu... Netice ile kaybettik ama kazansaydık, bugün o safsatayı söyleyecek miydi tarih öğretmenleri?




Tarih öğretmenlerimiz canımız ciğerimizdir ancak, lisede bu eşiğin doğru anlatılması gereklidir. Roma İmparatorluğu da, İskender İmparatorluğu ve dahi Atilla ve Timur İmparatorlukları dahil hepsi doğal sınırlardan dolayı değil lidersizlikten ötürü yıkılmıştır. Ve kabul edelim bizim Viyana'da bir liderimiz yoktu. Karşı tarafta ise III. Jan Sobieski ve Von Starhemberg büyük bir özveri ile bizi bekliyordu. Yapılan hatalar zinciri bizi bu noktaya getirdi dostlar. Viyana'yı tarihi güzellikleriyle birlikte teslim alalım derken canımızı zor kurtardık. Peki Roma-Germen İmparatoru surlardayken, Avusturya Arşidükü surlardayken, Mustafa Paşa çadırında neden Türk kahvesi içiyordu?




Neyse işte... Hikaye orada başlıyor. Artık Osmanlı Devleti saldırı pozisyonundan savunma pozisyonuna geçiyor ve gerileme başlıyor. Kaybedilen toprakları geri alma politikası yavaş yavaş denge politikasına evrilirken Osmanlı Devleti öyle aciz durumlara düşüyor ki, Uyvar kalesinin fethi dahi Avrupalıları şaşırtıyor. ''Uyvar Önünde Güçlü Türk'' gibisin gibi bir deyim türüyor. Doğuya yapılan bir kaç sever ile başarılı neticeler alınıyor.Hepsinde ise tablo açık. Ordularımızın başında bir lider var.Genç yaşta kaybettiğimiz Osman Han, ve Dördüncü Murat tarih sahnesinde bizlerde birer serdarız diye yer ediniyorlar. Tabi geriye dönecek olursak az bir şey, Kutsal İttifak Savaşlarında biz tam yüzyıl geriye gidiyoruz. Tablosu bile vardı.




Macaristan
Avusturya
Lehistan
Venedik
Osmanlı
Rusya









Devletimiz bunca devlet ile teker teker cephelerde savaşıyor. Ve ne yazık ki bir çok cepheden kaybettiğimiz için kaybediyoruz büyük büyük toprakları bol bol veriyoruz. Velhasıl bugün bile yürekleri acıtan bir durum bana kalırsa. Karlofça anltaşmasının acısını yüreklerde hissediyoruz derken Pasarofça, Kaynarca ve nicesiyle mahvoluyoruz.







Hafızam beni yanıtmıyorsa büyük tarihçilerin ölü doğan bir antlaşma dediği Ayesfanos Antlaşmasını anımsıyorum. Ruslar bu diplomasi zaferinin ardından İstanbul Yeşilköy'e bir abide diktirmişti. Öyle ki devletimiz o kadar güçsüz ki, ölü antlaşmanın abidesinin bile yıkımına cesaret dahi edemiyor. Binaenaleyh I.Dünya Savaşına katıldığımızın ilk günü Enver Paşa'nın emriyle o abide yıkılyır. Hem de yine Enver Paşa'nın kurduğu Ordu-Sinema dairesince yine Fuat Uzkınay tarafından bu abidenin yıkılışı ''Ayestefanostaki Rus Abidesinin Yıkılışı'' ismiyle film yapılıyor. Yine tarihiçilerce o abidenin yıkılışı halkta büyük etki yarattığı, büyük moral olduğu yazılıyor. Biz neden hala bunlarla övünemiyoruz.




Düşünelim...




Almanlar Yenildi Diye Yenik Sayıldık!




Bu cümleyi de her zaman düşünürüm. Yahu itilaf devletleri savaş öncesinde Sykes-Picot ile bizim topraklarımızı paylaşmamış mıydı? Eee o zaman savaşmasaydık neler olacaktı diye düşünüyorum. Ve yineliyorum. Defaatle onbinlerce kayıp verdiğimiz Sarıkamış Harekatı gerekliydi. Evet belki de bunun için dahi savaşa girmiş bile olabiliriz. Vilayet-i Selase diye tabir ettiğimiz yerde bir çok terörist çetenin katlettiği Türklere yardım elini ulaştırmamız gerekiyordu. Tıpkı Plevne'de 100bin asker gelecek diye Rus ordusuna direnen Gazi Osman Paşa'ya yardım ulaştırmamızın gerektiği gibi. Evet ikisinde de öldük, ama Gazi Osman Paşa'ya yardım yetiştiremedik. Ve Plevne'yi teslim ettik.




Evet Sarıkamış Harekatı çok acı bilançolara sahne oldu, ve büyük bir hayaldi. Müthiş saygı duyduğum Turgut Özakman Enver Paşa için hayalperest diyordu. Bilakis öyleydi de. Hayaller para etmedi ne yazık ki. Tabi ki sıcacık yatağımızda yatarken ''sen hayal et biz yine ölelim paşam'' demek de bana itici gelen şeylerden biri.




Konu konuyu açtı farkındayım çünkü bunlar büyük bir yara... Ve hala kapanmadı. Çanakkale Savaşı üzerine yüzlerce kitap onlarca film yapıldı, ama ne o yara kapandı, ne de çaresizliğimizi yenebildik. Çanakkale Ruhu bugün umarım vardır dostlar.

















Dönecek olursak...

Vee sonunda bu savunma cephemiz, Karlofça Savaşı ile başlayan gerilememiz sona erdi ve saldırı durumuna geçmiştik.




''Anadolu Plevne'dir!''




Eskişehir-Kütahya Savaşının kaybedilmesinin ardından Ankara'ya ilerleyen Yunan Ordusunun ilerleyişi kaygı veriyordu. Sakarya Nehrinin doğusundan Yunan ordusunun geçtiği haberleri gelmeye başlayınca




mebuslardan çatlak sesler yükselmeye başlamış ve sonunda Mustafa Kemal'e bir grup mebus paşam ne yapacağız kaybediyoruz, denildiğinde paşa ''savaşacağız'' demişti. Ama paşam geliyorlar denildiğinde ise ''olsun gelsinler, o halde biz de onları Anadolu'nun bağrına çekeriz'' demişti... Bu sözün derinliği aslında kendi öğrenilmiş çaresizliğimizi yenmemiz için bir anahtardır diye düşünüyorum.







Daha ne çaresiz anlarımız var bir bilseniz.

Merak etmeyin yazacağım.

Esen kalın...






Oğuzhan KOÇ

Kadim Bozkır Kültürünün derin izlerini günümüzde halen görmekte ve yaşamaktayız. Bu kültürel izler o denli kanıksanmış ve kabul görmüştür ki artık onları sorgulamayı bir kenara bırakmış durumdayız. Oysa günümüzde halen gün yüzünde olan bu bulgular bize köklerimizle ilgili ipuçları sunmakta, kültürel silsileyi takip etmemize olanak tanımaktadır.

Günümüz Türkiye'sinin kültürel dokusu, İslam inancının etkisi ile değişime uğramış olsa da kadim Bozkır kültüründen derin izler taşır. Biz ise en az bin yıldır değiştiremediğimiz geleneklerimizi çoğu zaman dini inançlarımıza mâl ederiz. Bu kültürel alışkanlıkların en diri örneği ölüm ve ölüm sonrası yaşam ile ilgili ritüellerimizdir.

Kadim Bozkır kültüründeki Tek Tanrı inancı oldukça güçlü ve yüzlerce yıl boyunca süre gelen vazgeçilmez bir kültürel doku olma özelliğini taşır. Türkler, bu inancın detaylarını kimi zaman değiştirse de Tek Tanrı inancının temelinden vazgeçmemiş, belki de bu anlamda tinsel inancını tarih öncesi devirlerden itibaren taşıyabilen sayılı kavimlerden biri olmuştur.


Türklerde Tek Tanrı inancının bu denli güçlü ve vazgeçilmez olmasının en önemli sebeplerinden biri de dinsel inancının kültürel doku ile ayrılmaz bir bütün haline gelmiş olmasıdır. Günlük hayatın neredeyse tümünü doğrudan etkileyen dinsel inançları, Türkleri birbirine bağlayan ve ortak payda da buluşturan yegane özellik olmuştur. Bu sebeptendir ki Türkler yalnızca kendi dinlerini kabul eden Moğollar ve Tunguzlar ile kaynaşmışlar, aynı dinsel ve kültürel dokuya sahip olmadıkları Çinliler, JuanJuanlar, Hintliler, v.b. haklarla çok yakın münasebette olsalar bile kaynaşmamışlardır.

Türk Kültürünün Tek Tanrı dini ile kurduğu yakın bağ, din ve kültür gibi iki kutup değerin tesirinde bazı iç kutuplar oluşturmuştur. Bu kutuplara "Kült" adı veriyoruz. Kültürel ve dini motiflerin tesirinde oluşan Kültler, Milat öncesi dönemlerde Tabiat kültü, Milat sonrası dönemlerde Atalar kültü, 9. Asır sonrası Ateş kültü olarak karşımıza çıkıyor. Tek Tanrı inancı gibi günlük hayatı derinden etkileyen Kültler, kimi zaman ortadan kalksa bile arkalarında bıraktığı ipuçlarıyla takip edilebiliyor ve çoğu zaman tamamen ortadan kaldırılamaz duruma geliyor.

Bozkır dönemi Türk Kültürünün en önemli motiflerinden olan Atalar Kültü de, ortadan kalkmış gibi görünse bile ardında bıraktığı ipuçlarıyla varlığını halen devam ettirdiğini ortaya koyuyor. İslam inancının diğer tüm alanlarda Bozkır Kültürünün geleneklerini değiştirmiş olsa da ölüm, ölüm sonrası yaşam, defin ve ölünün ardından yapılan ibadetlerde Bozkır Kültürünün izlerini görmekteyiz. Bu noktadan hareketle Atalar Kültünün ve ölüm sonrası ibadetlerin en bariz ve göze çarpan ipuçlarından yola çıkarak Bozkır kültürünün izlerini takip edeceğiz.



Türklerde Ölüm Sonrası Adetler ve Atalar Kültü